پیشرفت و توسعه در سایه توجه به فناوریهای علمی
1 - اتحاد ملی مهمترین زمینه پیشرفت و توسعه علمی فناوری کشور است. اتحاد ملی باعث بسیج تمامی نیروها و امکانات برای دستیابی به اهداف می‌شود و تجربه حاکی از موفقیت چنین حرکت‌هایی است. اتحاد ملی همچنین ایجادکننده اعتماد به مسئولان و ثبات سیاسی مورد نیاز برای پیشرفت است. یکی از دلایل اصلی شکست حرکت‌های پیشین در تاریخ معاصر برای دستیابی به رشد و توسعه ایجاد تفرقه‌های شدید در سطوح مختلف این حرکت‌ها بوده است. تجربه ژاپن نیز به ما می‌آموزد که اتحادی که در دوره انقلاب میجی در ژاپن بین نیروهای مختلف تأثیرگذار در دهه 60 قرن 19 پدید آمد نقشی عمده در توسعه و پیشرفت این کشور داشته است.
بدلیل اهمیت نقش اتحاد ملی در توسعه و پیشرفت است که امروزه دشمنان ملت ایران تلاش‌های بسیار گسترده و دامنه داری از قبیل کمک به عناصر وابسته و تبلیغات وسیع را برای شکستن یکپارچگی ملی ما به عمل می‌آورند و سیاست استعماری قدیمی تفرقه بینداز و حکومت کن را همچنان دنبال می‌کنند. آنها در صدد گرفتن اعتماد به نفس جوانان و بی‌اعتماد کردن آنها به مسئولان و کوچک جلوه دادن دستاوردهای بزرگ انقلاب اسلامی هستند.
2- دولت متعهد به توسعه، و دارای برنامه راهبردی زماندار شرط مهم دیگر مورد نیاز است. دولت باید در این راستا متهور و سریع باشد. دولت باید هدف ملی رشد و توسعه علمی و فناوری را در همه ارکان خود از بالا تا پایین نهادینه کند؛ بگونه‌ای که همه نهادهای دولتی به ویژه نهادهای آموزشی و فرهنگی به لزوم تلاش برای رشد علمی و وظیفه ویژه خویش در این رابطه آگاه باشند.
دولت باید با بهره‌گیری از نهادهای مختلف جامعه پذیری سیاسی از جمله آموزش و پرورش، متون درسی و دستگاه‌های تبلیغاتی دستیابی به رشد و توسعه را به یک آرمان ملی دائمی تبدیل کند؛ به گونه‌ای که هر فرد، سازمان و گروهی در این رابطه احساس مسئولیت نماید.
3ـ ایجاد و تقویت زیربناها، و اصلاح برخی روش‌های پیشین شرط دیگر رشد و توسعه است؛ چه زیربناهای مادی مانند صنایع مادر، استخراج معادن، انرژی، ارتباطات، راه‌ها و بنادر و چه نیروی انسانی ماهر و تعلیم یافته.
در قسمت تأمین و تربیت نیروی انسانی ماهر نقش مهم مدارس و مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها آشکار است. هدف رشد علمی باید از آموزش‌های دوره کودکی و دبستان آغاز شود و رقابت علمی در مدارس مورد تأکید قرار گیرد. همچنین باید زمینه‌های رقابت علمی جدی میان دانشگاه‌ها فراهم و رساله‌های دانشگاهی کاربردی گردد و به ویژه ارتباط بخش صنعت و دانشگاه‌ها تحکیم شود. به معنی دیگر، باید بودجه تحقیقات در کشور افزایش یابد و البته مرکزی در دانشگاه‌ها برای هدایت رساله‌های دانشگاهی به سمت تحقیقات کاربردی و مورد نیاز ایجاد گردد.
4 - برنامه ریزان رشد علمی و فناوری کشور باید برای تدوین نقشه جامع پیشرفت علمی در موارد زیر نیز آگاهی کافی داشته باشند:
الف) آخرین پیشرفت‌های علمی روز در کشورهای دیگر.
ب) روش‌های متفاوت پیشرفت علمی و فناوری در کشورهای مختلف از جمله شناخت روش‌های تولید علم در دانشگاه‌های کشورهای پیشرفته.
ج) دستیابی به تصورات مربوط به پیشرفت‌های علمی جهان در آینده نزدیک و دور.
تدوین اصولی و اجرای قاطعانه نقشه جامع پیشرفت علمی فناوری کشور، بدون شک می‌تواند در مدتی نه چندان طولانی و دور، هدف و آرمان ملی ارائه الگویی کاملاً موفق از پیشرفت علم و فناوری به جهانیان را محقق سازد و زمینه‌ساز تبدیل کشور ما به پیشرفته‌ترین کشور دنیا باشد.
موانع پیشرفت از نظر ریاست محترم جمهور
1- تفرقه
2- سستی
3- آسیب پذیری فرهنگی
4- عدم شناخت دشمنان و توطئه‌های آنها
5- عدم دفاع جانانه در مقابل هجوم دشمنان
6- از دست دادن خودباوری ، شجاعت ، ابتکار و خلاقیت
7- از دست دادن فرصت‌ها
معنویت و پیشرفت
سخنان رهبرعزیزمان در جمع دانشجویان استان سمنان
در کنار اینها(هدف های پیشرفت)، عشق به معنویت و ارتباط با خدا، مهمترین عاملى است که پیشرفت یک ملت را به معناى واقعى خودش تضمین مىکند؛ اگر این نشد، همهى آنچه که دستاوردهاى به معناى عرفى و رایج جهانِ پیشرفته محسوب مىشود، ممکن است در راههاى غلطى مصرف شود.
خداپرستى، عشق به معنویت، عاطفهى انسانى در هر تحولى، و عواطف و محبت در انسانها باید تقویت بشود و در این جهت باید راه برویم. آن تحول اجتماعى یا اقتصادىاى که انسانها را نسبت به هم بىتفاوت و بىمحبت مىکند، ممدوح نیست.
تحقیق و پژوهش گامی بلند برای رسیدن به توسعه و پیشرفت
اطلاعات، دانش و فناوری در حال تغییر، موجودیت بشر امروزی هستند. علم و فناوری در عصر تحولات شگرف اطلاعاتی و ارتباطاتی به عوامل مهم قدرت در عرصه جهانی تبدیل شده اند. در عصر تحولات، توازن قدرت اقتصادی متکی به عصر تولید اطلاعاتی، کارآمدی یا ناکارآمدی کشورها در گردونه های دیگر توانمندی یا ضعف آنها بستگی تام به نحوه بهره مندی آنها از علم و فناوری دارد. بنابراین مبنای قدرت و حیات در جهان کنونی به چهار عامل ذیل بستگی دارد:
1- میزان برخورداری از علم و دانش
2- فرهنگی کردن علم
3- سرمایه گذاری در تربیت محقق ویژه
4- تولید ایده نو و تبدیل آن به محصول
بنابراین در تحقیق و توسعه و میزان پیشرفت هر کشور، رابطه مستقیم وجود دارد و کشورهایی که در زمینه تحقیق و توسعه بیشترین هزینه را متحمل شده اند آنهایی هستند که صاحب فناوری و صنایع پیشرفته هستند. مطالعات نظری و تجربی نشانگر آن است که عامل حیاتی رشد و توسعه اقتصادی، پیشرفت های علمی و فناوری و کلید این پیشرفت ها نیز، تحقیق و توسعه است.
پل رومر ارتباط میان رشد اقتصادی و اقتصاد اندیشه ها را تنظیم نمود.
براساس نظریه رومر، رقابت پذیر بودن ویژگی ذاتی اندیشه هاست. نکته مهمی که رومر بر آن تأکید کرده، این است که اندیشه ها نسبت به کالاهای اقتصادی بسیار متفاوت هستند. اغلب کالاهای ساخت بشر رقابت پذیر هستند. یعنی استفاده از یک کالا مانع از استفاده دیگری از همان کالا می شود. در مقابل اندیشه ها رقابت ناپذیر هستند. وقتی یک اندیشه خلق شد، هرکسی که نسبت به آن اندیشه آگاهی یابد، می تواند از مزیت مربوطه نیز بهره مند گردد بدون آنکه برای استفاده از آن ایده و دانش مبلغی را بپردازد. از سوی دیگر اگر مصرف کنندگان هم حاضر باشند در ازای بهره مندی از این اندیشه هزینه ای را تقبل نمایند هزینه این کالا تقسیم ناپذیر است و نمی توان آن را تجزیه کرد. از ویژگی های مهم دیگر اندیشه ها این است که حداقل در برخی از موارد تفکیک پذیر است. کالاهایی که تفکیک پذیر هستند این امکان برای عرضه کنندگان مهیا است که منافع حاصل از تولید در اختیار آنان قرار گیرد. اما در مورد کالاهای غیر قابل تفکیک وضع به گونه ای دیگر رقم می خورد. این کالاها هرچند هم که دارای آثار جانبی گسترده ای باشند و افراد جامعه از این کالاها استفاده کنند اما تولید کنندگان آنها نمی توانند به منافعی که برای تولید این چنین کالاهایی صرف کرده اند دست یابند. همچنین می توان به این نکته اشاره کرد که میزان تفکیک پذیری یک کالا توسط میزان قدرت مالک آن در اخذ مبالغی از استفاده کنندگان کالا تعیین می شود.
بنابراین ساز و کار بازار برای چنین کالایی که نمی توان قیمت آن را تعیین کرد ناتوان است و برای تولید و عرضه آن چاره ای نیندیشیده است. بازار وقتی کارا عمل می کند که خریدار و فروشنده بر قیمت معین به توافق برسند. به عبارتی دیگر قیمت هایی که از هزینه نهایی حاصل شده است می تواند هماهنگ کننده تصمیمات تولید کنندگان و مصرف کنندگان باشد. در این صورت سیستم بازار برای سه پرسش اساسی اقتصاد یعنی چه، چگونه و برای کی یک راه حل بهینه ارائه می دهد. حالا هنگامی که برای یک کالا هزینه نهایی وجود نداشته باشد و یا نمی توان به سادگی محاسبه کرد آیا آن کالا نباید به مرحله تولید برسد در این گونه موارد دولت برای خلق ایده های نو که اساس پیشرفت و توسعه یک کشور در قرن حاضر محسوب و برای عموم منافعی را ایجاد و در ادبیات اقتصادی با عنوان آثار مثبت خارجی معروفیت می یابد باید پا به میان بگذارد. وظایف دولت که در زمانی به برقراری نظم و امنیت و دفاع از کشور خلاصه می شد به یکباره دچار تغییر و تحول می شود و به تولید کالایی دست می زند که مبنایی برای عرضه محصولات اقتصادی توسط واحدهای بخش خصوصی است. لذا نقش دولت در دوران دانایی محوری به قبل از تولید و هنگامی که یک کالای اقتصادی پا به دوران حیات نگذاشته است بر می گردد. دولت به خلق اندیشه زمینه را برای فعالیت های تحقیق و توسعه که منجر به تکنولوژی و فناوری می شود و بنگاه های بخش خصوصی آنها را مورد بهره برداری قرار می دهند، فراهم می کند. در این حالت بخش خصوصی با استفاده از نوآوری و با تولید محصولات جدید یا ایجاد فرآیند های جدید به منافعی قابل ملاحظه دست می یابد. در اینجا دیگر نمی توان ماهیت کالاهای عمومی را برای محصول فعالیت های تحقیق و توسعه قائل شد زیرا این کالاها از سه ویژگی مهم کالاهای اقتصادی یعنی رقابت پذیری، مالکیت و کیفیت برخوردارند. همانطور که در مطالب فوق اشاره شده برای این که یک کشور به این مرحله از توسعه دست یابد دولت ها باید نقش اساسی و فعلی را داشته باشند. به لحاظ نظریه دولت ها از سه ابزار در اختیار می توانند بهره گیرند:
1- دادن یارانه مستقیم به مؤسسات پژوهشی برای انجام امور تحقیقاتی
2- تأیید حقوق مالکیت نو آوری پس از پدید آوری اثر و محصول به منظور دادن امکان به شرکت های صاحب نوآوری برای بهره برداری از رانت انحصاری موقت ناشی از آن
3- ایجاد انگیزه های مالیاتی از طریق تخفیف.
بررسی حمایت های دولت از بخش پژوهش و فناوری بر پایه برنامه چهارم توسعه را می توان در قالب سه محور اصلی حمایت های مالی، نظام سازی و ساختار سازی و اصلاح سیاست ها، قوانین و مقررات خلاصه کرد. البته این تقسیم بندی حاکی از طیف وسیعی از اقدامات است که از ایجاد زمینه های قانونی و مقرراتی تا بر قراری نظام هایی همچون نظام ملی نو آوری گسترش می یابد. حمایت های مالی نیز متنوع است و در مجموع با هدف کمک به انجام پژوهش در بخش دولتی، حمایت از پژوهش های مأموریت گرا و حمایت از حقوق مالکیت فکری انجام می شود و آنچه بسیار اهمیت دارد اجرای موفق قانون بویژه در ارتباط با حمایت مالی مستقیم از مراکز و شرکت های کوچک متوسط، تأمین و پرداخت هزینه های ثبت امتیاز علمی، صندوق های غیر دولتی پژوهش و فناوری است از همین رو تجربه های جهانی مرتبط با استفاده از ابزارهای یارانه ای و تخفیف مالیاتی می تواند به کارآید. لذا در پایان به نظر می رسد فعالیت های زیر باید از سوی دولت جهت توسعه فعالیت های پژوهشی در ایران صورت گیرد:
1- فراهم آوردن انتقال آزادانه پژوهش های بنیادی برای افزایش دسترسی به محصولات علمی.
2- سرمایه گذاری و انجام حمایت های مالی از پژوهش های بنیادی دارای مالکیت عمومی و رقابتی.
3- حمایت از سرمایه های انسانی به عنوان اصلی ترین نهاد پژوهش.
سوالات ریاست جمهوری
دکتر محمود احمدی نژاد، رییس جمهوری اسلامی ایران سووال مهر امسال را مطرح کرد و از دانش آموزان خواست عوامل و موانع پیشرفت همه جانبه و نیز راه‌های از میان برداشتن این موانع را بیان کنند.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا ، احمدی نژاد که صبح یکشنبه در مراسم بازگشایی مدارس سخن می‌گفت، افزود: دو سال قبل سووالم درباره عدالت و سال گذشته درباره مهرورزی بود که خوشبختانه مورد استقبال وسیع دانش آموزان و فرهنگیان عزیز قرار گرفت.
مراسم بازگشایی مدارس در سال تحصیلی 86-87با حضور رییس جمهوری در مدرسه راهنمایی دخترانه حجاب از مجتمع‌آموزشی پاسداران آسمان تهران واقع در پایگاه یکم شکاری مهرآباد جنوبی برگزار شد.
رییس جمهوری تصریح کرد:امسال می‌خواهم سووال را درباره تعالی همه جانبه کشور مطرح کنم.
احمدی نژاد اظهار داشت: تعالی همه جانبه کشور یعنی پیشرفت همه جانبه کشور، یعنی پیشرفت علمی، صنعتی، فناوری، کشاورزی، اقتصادی ، فرهنگی و اخلاقی.
وی گفت: ملت ما شایسته نشستن بر قله‌های جهانی است . ملت ما شایستگی آن را دارد که درهمه زمینه‌ها در مقابل و پیشاپیش همه ملت‌ها قرار گیرد.
رییس جمهوری‌اضافه کرد: ملت ما شایسته فتح قله‌های بلند است. امروز باید برای تعالی همه جانبه کشور دست به دست هم بدهیم.
احمدی نژاد افزود: سووال این است "عواملی که ما را در مسیر پیشرفت همه جانبه قرار می‌دهد، چیست ؟"
وی سپس توضیح داد: همبستگی و وحدت ، کار علمی و علم آموزی ، ایمان به خدا، دلسوزی برای یکدیگر ، عشق به هموطن ، عشق به خدا،عشق به ایران عزیز، کار ،تلاش و مجاهدت پیگیر، خلاقیت و نگاه به قله‌های بلند و آرمانهای الهی همه اینها عواملی هستند که ما را به قله پیشرفت همه جانبه هدایت و ما را در این مسیر یاری می‌کنند.
رییس جمهوری همچنین پرسید: " عوامل پیشرفت ، راه‌های پیشرفت و موانع پیشرفت چیست و چه چیزهایی مانع پیشرفت ماست؟
احمدی نژاد سپس افزود :تفرقه ، سستی ، آسیب پذیری فرهنگی ، عدم شناخت دشمنان و توطئه‌های آنها ، عدم دفاع جانانه در مقابل هجوم دشمنان، از دست دادن خودباوری ، شجاعت ، ابتکار و خلاقیت و از دست دادن فرصت‌ها از موانع پیشرفت است.
رییس جمهوری اضافه کرد:سوال دیگر این است که موانع پیشرفت کدامند و چه کنیم‌تا موانع را از پیش رو برداریم و با سرعت به سمت قله‌ها حرکت کنیم؟
